BU ÜRÜNÜN KATALOĞU HAZIRLANMAKTADIR.

DOĞALGAZIN TARİHÇESİ

Doğalgaz; kömür ve petrol gibi fosil yakacaktır. Milyonlarca yıl önce hayvan ve bitki artıklarının toprak altında kalarak basınç ve ısı altında kalarak değişikliğe uğrayarak oluşmuş enerji kaynağıdır.

Doğalgazın 3000 yıl önce Çin’de tuz üretiminde enerji kaynağı olarak kullanıldığı bilinmektedir. O zamanlarda da doğalgaz kamıştan borularla nakledilmekteydi. Ayrıca ateşe tapanlar yüzyıllar boyu yanan doğalgaz ateşine tapıyorlardı.19.Yüzyıl sonlarında A.B.D.doğalgazı borularla taşıyarak şehir aydınlatmasında kullanmışlardır. Daha sonraları ise ocaklarda, fırınlarda, ısıtma ve sıcak su amaçlarıyla kullanmışlardır.

Dünyada doğalgaz rezervinin 100 trilyon m³ olduğu tahmin edilmektedir. Doğalgazın çıktığı ülkeler Rusya, Türkmenistan, Azerbaycan, İran, Katar, Cezayir, Hollanda ve Norveç’tir. Yurdumuzda doğalgaz rezervinin 14 milyar m³ olduğu tahmin edilmektedir.

Ülkemizde doğalgaz Türkiye -SSCB doğalgaz boru hattının kurulmasıyla önem kazanmıştır.

1 Ekim 1986 tarihinde yapımına başlanan Türkiye-SSCB doğalgaz projesi boru hattı 1988 tarihinde hattın Ankara’ya ulaşmasıyla sona ermiştir.

Boru hattı, Bulgaristan sınırındaki Malkoçlar bölgesinden Türkiye’ye gelip, Hamit abat ve Ambarlıyı takip ederek, Marmara denizini geçip Gemlik, Bursa, Bozüyük ve Eskişehir üzerinden Ankara’ya ulaşmıştır.

Toplam uzunluğu 737 km olan hattın 308 km. 36″(inç), 429 km, Side 26″(inç) çapındadır. Marmara denizi 2 adet 30″(inç), İzmit körfezi 2 adet 24 “(inç) çapındaki borularla geçilmiştir.

Hat üzerinde 31 adet hat vanası, 9 adet pikleme istasyonu, 1 adet ölçüm istasyonu, 10 adet basınç düşürme ve ölçüm istasyonu, 5 adet kompresör istasyonu bulunmaktadır. Doğalgazda tek kaynağa (İran) bağımlılıktan kurtulmak ve kaynak sayısını arttırmak amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. Marmara Ereğli’sinde sıvılaştırılmış doğalgaz terminali kurularak Cezayir, İran, Libya, Katar gibi ülkelerden sıvılaştırılmış doğalgaz alınıp depolanarak ihtiyaç duyulduğunda boru hattına verilecektir

DOĞALGAZIN ÖZELLİKLERİ

Doğalgaz; içinde büyük oranda metan daha az oranlarda etan propan bütan azot karbondioksit hidrojen sülfür helyum ihtiva eder.

Renksiz Zehirsiz
Kokusuz ( sonradan kokulandırılmaktadır.)
Yüksek kalorili
Yoğunluğu 0.6-0.8 kg/m³
Havaya göre hafif,uçucu özelliğe sahip
Kapalı hacimlerde gaz kaçağında hava içindeki gaz oranı %5-15’e ulaştığında patlayıcı özelliği olan bir gazdır.

Patlamanın kapalı bir mahalde ve cihaz içinde olması patlamamın şiddetini arttıracağından meydana gelebilecek tahribatta büyük olur.

Maden ocaklarında metan gazının havayla karışması sonucunda ve bir kaynak arcılığıyla reaksiyona geçerek patlamasına GRİZU PATLAMASI denilmektedir.

Ancak kural ve standartlara uyulduğunda ve gerekli tedbirler alındığında en az diğer yakıtlar kadar güvenli bir yakıttır.

Doğalgazın kendisi zehirli değildir.Ancak kaçaklarda havadaki doğalgaz miktarının artmasıyla oksijen miktarı azalacağından boğulmaya neden olabilir.

Doğalgazın bünyesinde kükürt yok denecek kadar azdır.Ancak filitreleme ve koku verme esnasında metreküp içinde mgr mertebesinde kükürt bulunmaktadır. Kükürt miktarının azlığı doğalgazı diğer yakıtlardan üstün kılmaktadır.Yanma sonucunda oluşan yanma ürünlerinin içinde kükürt bulunması alev veya dumanla temas eden yüzeylerde korozyonu ortadan kaldırmaktadır.

Katı veya sıvı yakıtlarda bulunan kükürt nedeniyle duman gazlarının sıcaklığı; bu yakıtları yakan kazanlarda 160°C dereceden daha aşağıya düşürülmemektedir. Buda kazanlarda verim kaybına neden olmaktadır. Doğalgazda 110 °C civarında olması bir miktar verim artışı sağlamaktadır.

Doğalgazın içindeki karbon ( %°C ) miktarının diğer yakıtlara göre az olması mavi ve mat bir alevle yanmasını sağlar.Bu ise ocaklarda radyasyon (ışınım) yoluyla ısı kaybını azaltır.

Yanma için gerekli hava miktarı daha azdır. 1 m³ doğalgazın yanabilmesi için yaklaşık 10 m³ havaya ihtiyaç vardır.Gazların hemojen bir yapısı dolayısıyla hava ile karışımları daha kolaydır. Bu yüzden yanma verimi de yüksek olur. ( %95-99 )

Doğalgazın yanması sonucu oluşan baca gazları içindeki su buharı miktarı;sıvı yakıtlara göre 2, katı yakıtlara göre 3 katı daha fazladır.Bu husus göz önüne alınarak bacaların yapımında gerekli tedbirler alınmalıdır.Doğalgazın içindeki hidrojen miktarı oldukça fazladır.(~ % 24)

Yanma sonucu ortaya çıkan su buharı miktarı daha fazladır.Baca gazları içindeki su buharını yoğunlaştırarak gizli ısısından istifade eden yoğunlaşmalı cihazlarda verim;alt ısıl değeri alınarak %100’ün üzerine çıkarılabilir. Üst ısıl değer olarak da % 96’dır.

Doğalgazın taşınması borular vasıtasıyla oldukça kolaydır.Ve istenen yere taşınabilir.Depolama problemi olmadığı için yakıt deposu, yer, nakliye, boşaltma ve peşin ödeme gibi dezavantajı yoktur.

Sıvı yakıtların ön ısıtması, katı yakıtların ise taşınması, atıkların boşaltılması, tahliye ve ateşçi gibi problemler doğalgazda yoktur.

Katı ve sıvı yakıtlı cihazlarda yanmış gazlarla birlikte oluşan kurum, kül, is, katran, v.s. gibi atık maddeler zamanla cihaz yüzeyinde bir tabaka oluşturduklarından ısı transferini engellerler. Bu yüzden sıkça temizlenmesi gerekir. Doğalgazda yüzeyler temiz kaldığından sık bakım ve temizlik gerektirmez.

Ayrıca kurum üfleme, baca tutucular, filtreler, kül atma gibi yardımcı tertibatlar gerektirmez.

Doğalgaz yakan cihazların otomatik kontrolü daha kolaydır.Cihazın rejim şartlarına ulaşması kısa sürede olur. Doğalgaz yakacak olarak kullanılmasının yanında bazı kimyasal maddeleri elde etmede hammadde olarak kullanılır.

Hidrojen,c Amonyak, Üre, Alkol, Karbon, Siyahi, Asetilen, Metanol, Sentetiklastik, deterjan, Boya, Dinamit, Plastik, Antifiriz, Gübre, Merekkep, Zamk, Fotoğraf filmi gibi maddelerin imalatında hammadde olarak kullanılır.

Doğalgaz zehirsizdir:

Doğalgazın en önemli özelliklerinden birisi zehirsiz olmasıdır. Doğalgazın solunması halinde zehirleyici ve öldürücü etkisi yoktur. Ancak ortamda çok fazla birikmişse teneffüs edilecek oksijen azaldığından dolayı boğulma tehlikesi vardır. Bu yüzden şehre dağıtmadan önce gaza PALGAZ tarafından koku verilmektedir. Böylece ortamda gazın varlığını hissetmek mümkün olmaktadır.

Doğalgaz havadan hafiftir:

Doğalgazın diğer önemli bir özelliği havadan hafif olmasıdır. Dolayısı ile hava içinde yükselme eğilimindedir. Gaz kaçakları hava ile karışmadan önce yükseklerde toplanır. Bu yüzden havalandırma bacalarından kolaylıkla dışarı atılabilirler.

Doğalgaz kuru bir gazdır:

İçinde su buharı bulunmaz. Bu özelliği dolayısıyla dişli bağlantılarda kurumayan sızdırmazlık malzemeleri kullanılmalıdır. Doğalgazın ısıl değeri: Doğalgazın ısıl değeri hava gazına göre daha fazla, tüp gaza göre daha düşüktür. Bu sebeple hava gazından doğalgaza dönüşen ocaklarda yemekler daha çabuk pişebilecektir.

Doğalgaz çevreyi kirletmeyen yakıttır:

Çevreyi kirleten üç ana faktör doğal gaz dumanı içerisinde bulunmamaktadır. Bunlardan birincisi kükürt oksitlerdir. Bu madde duman gazındaki ve havadaki nemle, sülfrik aside dönüşür. Böylece hem kazan borularını, hem de asit yağmurları ile çevreyi aşındırır ve tahrip eder. Ayrıca solunması halinde insanlar için zehirleyici etkisi vardır. İkincisi is ve uçan kül parçacıklarıdır. Özellikle kömür yakılması halinde çevreye yayılan bu katı parçacıklar temizlik ve insan sağlığı açısından son derece zararlıdır. Ayrıca kazan yüzeylerini kaplayarak verimi ve ısıl kapasiteyi düşürürler. Üçüncü faktör ise yanmamış gazlardır. Bunlar içinde özellikle karbonmonoksit belirli dozlara ulaştığında öldürücü etkisi olan son derece zararlı bir maddedir. Her üç zararlı da doğal gaz yanma ürünlerinde bulunmamaktadır.

Yanma ürünleri içinde bulunan ve çevreye zarar veren bir başka bileşen de Azotoksitlerdir Nox. Azotoksitler fiziksel rahatsızlıklara, gözlerde yanmaya ve yüksek dozda bulunduğunda boğulma hissine neden olur. Yanma ürünleri içinde NOx oluşumunun ana nedenlerinden biri yanma sıcaklığının yüksek olmasıdır. Doğalgaz ocak sıcaklıkları yüksek olup, NOx emisyonu da, eğer önlem alınmazsa, diğer yakıtlara göre daha az olmakla birlikte yine de önemli mertebededir.

Bu yüzden doğalgaz kazanlarında Nox emisyonunu düşürmek için yanma odasına alev soğutma çubukları yerleştirilmiştir.

Doğalgaz temiz bir yakıttır:

Doğalgazın temiz bir yakıt olması kazan bakım ve işletmesi açısından önemli bir avantaj sağlar. Fuel oil veya kömür yakılması halinde kalorifer kazanı ısıtma yüzeyleri üzerinde biriken kül ve kurum tabakası hem yüzeyleri aşındırır hem de ısı geçişini engelleyerek kazan verimini düşürür. Bu yüzden kazan boruları haftada en az bir kere temizlenmek zorundadır. Halbuki doğalgaz kullanımında böyle bir sorun yoktur. Bu nedenle mutfak gibi havalandırılabilen yaşam mahallerinde bile doğal gazlı cihazlar kullanılabilir.
Doğalgazın yakılması için ön hazırlama ve depolama gerekmez: Doğalgaz kullanılması halinde yakıt hazırlama ve kül atma işlemlerine gerek kalmaz. Hem fuel oil, hem de kömür depolanmak zorundadır. Bu nedenle kazan dairelerinde yakıt tankı veya kömürlük hacimleri oluşturulmaktadır.

Halbuki doğalgazda buna gerek yoktur. Yakıt doğrudan şebekeden kazana boru ile bağlanmaktadır. Özellikle yakıt depolama zorunluluğu dolayısı ile katı ve sıvı yakıtlarda kazan dairesi bodruma yapıldığı halde, doğalgaz için kazan daireleri çatı katında oluşturulabilir.

Böylece değerli inşaat alanlarından önemli ölçüde tasarruf yapılabilir. Yakılmadan önce fuel oil ısıtılmak, filtrelenmek ve basınçlandırılmak zorundadır. Kömür ise kırılmak, taşınmak ve kurutulmak gibi işlemlere gerek gösterir. Ayrıca mekanik olarak ocağa beslenmesi istendiğinde pahalı sistemler gerekir. Halbuki doğalgazda böyle bir ön hazırlamaya gerek yoktur. Otomatik kontrola uygundur: Doğalgaz yakıcıları tamamen otomatik kontrolle, insana gerek duymadan ve emniyetli bir şekilde çalışırlar. Devreye çabuk girip, devreden çabuk çıkabilirler.

Doğalgaz kazanları yüksek verimlidir:

Doğalgazlı kazanlarda ısıl verim de yüksektir. Bir kazanın ısıl veriminin yüksek olması, kazanı terk eden duman gazlarının sıcaklığının düşük olmasına bağlıdır. Fuel oil veya kömür yakılması halinde, daha önce sözü edilen, kükürt oksitlere bağlı asit korozyonu nedeniyle duman sıcaklıkları fazla düşürülmez. Halbuki doğalgazda böyle bir sorun olmadığından daha verimli kazanlar yapmak mümkündür.

Doğalgaz ekonomiktir:

Bütün bu temizlik, depolama, yakıt hazırlama ve kül atma maliyetleri gözönüne alınırsa, doğalgaz yakılmasının gerek yatırım, gerekse işletme maliyetlerinde önemli kazançlar sağladığı söylenebilir. Yapılan bir çalışmaya göre doğalgaz yakılması halinde sadece işletme giderlerinde fuel oile oranla yıllık tüketiminin %1’i mertebesinde bir tasarruf sağlanmaktadır. Kömür olması halinde bu kazanç çok daha yüksek olacaktır.

Kazan verimlerindeki artışlar da dikkate alındığında doğalgazın diğer yakıtlara göre en az %10 mertebesinde ilave işletme ekonomisi sağladığı söylenebilir.